„Jednolite” – „niezabite”
Art. 257 ust. 4 PSW stanowi: Studenci jednolitych studiów magisterskich, którzy rozpoczęli studia przed dniem wejścia w życie ustawy, mogą je ukończyć w tym trybie albo przenieść się na odpowiednie studia pierwszego stopnia, albo – po spełnieniu wymagań określonych w regulaminie studiów – na odpowiednie studia drugiego stopnia. Jest on źródłem problemów wtedy gdy uczelnia posiada nieliczną grupę (pojedynczych wręcz) studentów którzy chcą dokończyć studia jednolite a uczelnia już je „wygasiła” i odmawia świadczenia usługi w tym trybie.
Problem pogłębia stanowisko warszawskiego WSA w sprawie VIII SA/Wa 756/12 negujące ciekawą koncepcję pozbawienia tej opcji osób skreślonych. Organ odwoławczy wyjaśnił, że nie kwestionuje trudnej sytuacji materialnej odwołującej, nie ma jednak możliwości przywrócenia jej na V rok ww. studiów, ponieważ studia te zostały zamknięte. W ostatnich latach trwało jeszcze ich „wygaszanie”, które miało umożliwić studentom, którzy z różnych powodów nie obronili w terminie prac magisterskich ich ukończenie (…)
Sąd w składzie orzekającym w niniejszej sprawie nie zgadza się z poglądem pełnomocnika organu zawartym w odpowiedzi na skargę, że w przypadku skarżącej nie ma zastosowania art. 257 ust. 4 ustawy o szkolnictwie wyższym. Zgodnie z tym przepisem studenci jednolitych studiów magisterskich, którzy rozpoczęli studia przed dniem wejścia w życie ustawy, mogą je ukończyć w tym trybie albo przenieść się na odpowiednie studia pierwszego stopnia, albo po spełnieniu wymagań określonych w regulaminie studiów – na odpowiednie studia drugiego stopnia.
Zdaniem pełnomocnika organu, ww. przepis w przypadku skarżącej nie ma zastosowania, bowiem z chwilą skreślenia z listy studentów, utraciła ona prawa studenckie. Nie można zgodzić się z ww. poglądem, gdyż w stosunku do osób, które znajdują się w takiej sytuacji jak skarżąca, tj. posiadają absolutorium, zostały skreślone z listy studentów i ubiegają się o wznowienie studiów należy analogicznie stosować przepisy dotyczące studentów. Nie ma bowiem żadnych podstaw, aby w stosunku do takich osób przepisów tych nie stosować. Oprócz instytucji wznowienia studiów nie ma bowiem innej regulacji prawnej która faktycznie umożliwiałaby przywrócenie takich osób na studia.
Ciekawe jak brzmiałoby rozstrzygnięcie gdyby regulamin studiów tej uczelni określał warunki wznowienia w sposób uniemożliwiający wznawiania na studia jednolite. Czy sąd uznałby to za uprawnione w świetle par. 1 pkt 15) rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie warunków, jakim muszą odpowiadać postanowienia regulaminu studiów w uczelniach z dnia 19 lipca 2011 r. (Dz.U. Nr 160, poz. 958)? Ciekawe jak pójdzie Uniwersytetowi z krakowskiego ?
Konstrukcja art. 257 ust. 4 PSW daje przywilej, którego realizacja napotyka na tzw. „regułę niemanego płaszcza”. Z jednej strony trudno dziwić się uczelni, że dostrzega kłopot organizowania / finansowania utrzymywania studiów jednolitych dla kilku czy jednego studenta, z drugiej trudno odmówić honorowania prawa zapisanego w ustawie. Oczywiście rozwiązaniem jest odejście od relacji administracyjnoprawnej na rzecz cywilnoprawnej, w której to strony ustalą tryb, treść, cenę i efekty studiów a pojęcia jednolitości czy wznowienia będą znaczyły tylko tyle ile będzie wolą stron.